sierpień 2024

Zmierzając w stronę wschodniej granicy koniecznie zajrzyjcie na kilka godzin do Białej Podlaskiej, kiedyś zwanej Białą. Niestety pałacu wybudowanego przez Radziwiłłów w XVII wieku już nie ma, bo został ostatecznie rozebrany w 1883 roku (jak wyglądał możecie zobaczyć na naszych zdjęciach), ale pozostały oficyny pałacowe, zespół bramny, który powstał w 1684 roku dla uczczenia zwycięskiej bitwy pod Chocimiem oraz rozległy park.

W latach dwudziestych XXI wieku zespół pałacowo-parkowy doczekał się rewitalizacji i obecnie jest udostępniony do zwiedzania. Wieża wjazdowa zwana Wartowniczą jest ulokowana w takim miejscu, że robiąc zdjęcie z odpowiedniej perspektywy można ją wziąć za budynek zespolony z dwiema pałacowymi oficynami.

Część oficyn dawnego pałacu wykorzystano na prezentację wystaw Muzeum Południowego Podlasia, a w jednym z budynków znajduje się ciekawa prezentacja związana ze 150-leciem Ochotniczej Straży Pożarnej w tej miejscowości.

Oglądając ekspozycje możemy się dowiedzieć, że w dwudziestoleciu międzywojennym działała w Białej Podlaskiej fabryka samolotów, po której dziś zostało …jedynie śmigło. Jest też duża kolekcja ikon, które zostały przekazane muzeum, a były zarekwirowane podczas prób przemytu przez granicę.

Spacerując po parku napotykamy ławeczkę, na której zasiadł Bogusław Kaczyński znany dziennikarz i popularyzator opery i muzyki poważnej. W ten sposób miasto uhonorowało znaną osobę, która się tu urodziła.

Zwiedzając muzeum można wyciągnąć kilka „smaczków” dotyczących rodu Radziwiłłów z Nieświeża. Jednym z właścicieli pałacu w Białej Podlaskiej był Karol Stanisław Radziwiłł zwany „Panie Kochanku”, który zasłynął z hulaszczego trybu życia. W lecie organizował kulig na saniach, a za śnieg służył mu rozsypany cukier. „Panie Kochanku” słynął też z opowieści. Opowiadał kiedyś jak to podczas polowania zabrakło mu kul i wypalił do jelenia używając zamiast amunicji pestek wiśni, które mu zostały w kieszeni. W następnym roku podobno spotkał w lesie zwierzę, które zamiast poroża miało wystające gałęzie wiśni.🙂

Skandalem zakończyło się małżeństwo Hieronima Wincentego Radziwiłła z Zofią Fryderyką - córką Karola Anzelma, księcia Thurn und Taxis zwaną Taksicą. Urocza małżonka zakochała się w klawi cymbaliście i zabierając ze sobą klejnoty zniknęła z pałacu uciekając ze swoją miłością. Zdradzony mąż gonił parę uciekinierów i dopadł ich w Tylży. Muzyk zdołał się uratować ucieczką, a Taksica nie zamierzając wracać do męża wymusiła na nim wdrożenie sprawy rozwodowej. Nagła śmierć Hieronima spowodowała, że wdowa mogła zawrzeć kolejne dwa mariaże, które były mezaliansami.

Bliskie związki między Janem III Sobieskim, a Michałem Kazimierzem Radziwiłłem skutkowały jego małżeństwem z Katarzyną Sobieską siostrą przyszłego króla, a podczas jednej z licznych wizyt królowa Maria Kazimiera urodziła w Białej królewską córkę.

W pobliżu zabudowań parkowo – pałacowych po drugiej stronie ulicy w pobliżu zabytkowego kościoła św. Anny znajduje się budynek dawnej Akademii Bialskiej, która ma czterowiekową tradycję edukacyjną. Jednym z jej absolwentów był pisarz Józef Ignacy Kraszewski, którego muzeum znajduje się w pobliskim Romanowie. Obecnie w budynku akademii znajduje się liceum ogólnokształcące, któremu patronuje pisarz.

Kościół św. Anny początkowo był zborem braci polskich, a dopiero po ich wypędzeniu przez Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła został przejęty, przebudowany i wyświęcony. Fundatorką ołtarza głównego była siostra króla Jana III Sobieskiego Katarzyna z Sobieskich Radziwiłłowa.

Jeśli będziecie w tych stronach zajrzyjcie do muzeum, aby poznać barwne i ciekawe losy Radziwiłłów z Nieświeża. My zatrzymaliśmy się po drodze do Kodnia i Jabłecznej. Ale o tych miejscach napiszemy już innym razem.

Informacje praktyczne:

Muzeum Południowego Podlasia poza lipcem i sierpniem jest czynne od poniedziałku do piątku w godzinach 10-16, a w niedziele 10:30-16. W soboty jest nieczynne. W okresie wakacyjnym nieczynne jest w poniedziałki, a od wtorku do piątku jest czynne w godzinach 10:30 -16:30, a w soboty i niedziele od 11 do 16:30. Bilet normalny upoważniający do wstępu do wszystkich obiektów kosztuje 15 zł, a ulgowy 10 zł. Na zwiedzanie proponujemy zarezerwować minimum godzinę.

W mieście parkingi są bezpłatne. Lokalizację przedstawiamy w linku oraz na mapie zamieszczonej poniżej.