marzec 2023

Majątek ziemski Oblęgorek Henryk Sienkiewicz otrzymał w 1900 roku z okazji 25-lecia pracy pisarskiej. Pałacyk został zaprojektowany specjalnie dla pisarza przez architekta Hugona Kuderę. Ekspozycja wnętrz to wierne odtworzenie wyglądu z czasów, kiedy mieszkał tu pisarz (1902-1914).. Na piętrze zorganizowana jest wystawa poświęcona Henrykowi Sienkiewiczowi. Są tu jego rękopisy, listy, pamiątki jubileuszowe czy albumy.

Oblęgorek nie był stałym miejscem zamieszkania pisarza. Przebywał tu tylko w lecie, a powód był prozaiczny. Zimowe koszty ogrzewania były ogromne. Od 1958 roku mieści się tu muzeum, które powstało dzięki darowiźnie dzieci pisarza – Jadwidze Korniłowicz i Henrykowi Józefowi Sienkiewiczowi. Oblęgorek należał do rodu Odrowążów, a później rodziny Tarłów. Majątek tonął w długach i sprzedano go rejentowi z Kielc – Mieczysławowi Halikowi, który w 1895 r. wybudował tu pawilon myśliwski. Niestety on też miał problemy finansowe i zaczął szukać nabywców. Tym razem kupcem Oblęgorka stał się cały polski naród.

W 1900 roku pałac jako „dar narodowy” został przekazany pisarzowi z okazji jubileuszu 25-lecia pracy artystycznej. Noblista napisał tutaj kilka swoich dzieł, np. powieści „W pustyni i w puszczy” i „Na polu chwały”, nowelę „Dwie łąki”, a także fragmenty niedokończonych „Legionów”. Pisarz mógł wybierać czy chciałby kamienicę w Warszawie, czy pałac w Oblęgorku. Zdecydował się na drugi obiekt. Dziękując za Oblęgorek, mówił: „Zyskałem miłość swoich, uznanie obcych, a nawet względny dostatek, brakło mi tylko jednego: ziemi naszej, tej ziemi, z której wyrośliśmy wszyscy, która jest i będzie niewzruszoną podstawą życia i nieśmiertelną walką pokoleń.”

Oprócz domu i ziemi (270 hektarów) pisarza obdarowano także żywym inwentarzem i maszynami rolniczymi. Wnętrza pałacyku zostały urządzone meblami podarowanymi przez wielu prywatnych ofiarodawców, trudno więc się dziwić, że nie wzbudzał zachwytu. Edward Krasiński pisał, że: „Pałacyk brzydki, w jakimś stylu willi neogermańskiej-wiedeńskiej…; wewnętrzne urządzenie wołało o pomstę do nieba”. Wokół pałacyku urządzono park wg projektu Franciszka Szaniora – twórcy Ogrodu Saskiego.

W sierpniu 1914 roku Sienkiewicz opuścił Oblęgorek na zawsze, a pod koniec września w wyniku wybuchu I wojny światowej wyjechał w pośpiechu do Szwajcarii. Nie zdążył odpowiednio zabezpieczyć majątku. Uczyniła to jednak jego wierna i zaufana gospodyni Maria Luta. Większość cennych przedmiotów, meble, dzieła sztuki wywiozła do biskupa Łosińskiego.

Po śmierci pisarza w 1916 r. do Oblęgorka powróciła jego żona – Maria z Babskich i ona gospodarowała tu do roku 1925. Następnie w majątku zamieszkał syn pisarza Henryk Józef Sienkiewicz wraz ze swoją żoną Zuzanną z Cieleckich. Tutaj urodziła się czwórka wnuków Sienkiewicza. Podczas II wojny światowej w pałacu schronienie znajdowali partyzanci z grupy Wilka. Za ich ukrywanie rodzina Sienkiewiczów niejednokrotnie stanęła w obliczu ogromnego zagrożenia. W styczniu 1945 roku do Oblęgorka wkroczyli żołnierze Armii Czerwonej. Kwaterowali oczywiście w pałacu, a rodzina pisarza zamieszkała w „rządcówce”.

W lutym 1945 r. wręczono Henrykowi Sienkiewiczowi nakaz opuszczenia powiatu. Wtedy syn pisarza wraz z rodziną zamieszkał w Kielcach. Dwa miesiące później, za zgodą ówczesnego wojewody Józefa Ozgi – Michalskiego, Sienkiewiczowie wrócili do majątku. 29 marca 1945 roku, w wyniku reformy rolnej, przekazano rodzinie wydzielony z całego majątku fragment o powierzchni 49 ha. Uznano także prawo do posiadania pałacu, zabudowań gospodarczych i mebli, pod warunkiem, że nie są one objęte rejestracją Ministerstwa Kultury i Sztuki. Faktycznie pałac zwrócono Sienkiewiczom dopiero w roku 1949. Do tego czasu istniała tu Państwowa Hurtownia i Wytwórnia Preparatów Ziołowych. Pokoje zamieniono na spichlerze, trzymano w nich również świnie i kury, dewastując wszystko, co się dało. Jak pałac wrócił do prawowitych właścicieli to brak funduszy na remont skłonił dzieci literata do przekazania go społeczeństwu z przeznaczeniem na muzeum, które otwarto w 1958 r. Pierwszym kustoszem była synowa Henryka Sienkiewicza – Zuzanna Sienkiewiczowa, która przebywała w Oblęgorku do 1982 roku. Do dnia dzisiejszego obok dworu mieszka prawnuk Sienkiewicza, Jerzy.

Muzeum posiada bibliotekę liczącą 3500 woluminów. Wśród nich znajdują się książki opatrzone autografem pisarza lub jego pieczątką. Niektóre posiadają na marginesach uwagi skreślone ręką Sienkiewicza, a jeszcze inne dedykacje od tłumaczy.

W 2007 roku wnuczka pisarza, Maria Korniłowicz przekazała w testamencie ponad 350 eksponatów wzbogacając muzeum o rodzinne pamiątki, z których większość pozostała w Oblęgorku.

Ciekawostką jest fakt, że już za życia Sienkiewicza można było zwiedzać pałacyk w Oblęgorku. Działo się to zwykle pod nieobecność pisarza, a funkcji przewodnika podejmowała się zarządzająca domem Maria Luta.

Informacje praktyczne:

W sezonie muzeum jest czynne codziennie poza poniedziałkami w godzinach 9-17. Bilet normalny kosztuje 10 zł, a ulgowy 6 zł.

Lokalizację obiektu pokazujemy w linku oraz na mapie zamieszczonej niżej.