kwiecień 2025

Santorini to grecka wyspa na Morzu Egejskim słynąca z zapierających dech w piersiach widoków, białych domów z niebieskimi dachami i bogatej historii. Z Polski można dolecieć na nią bezpośrednio jedynie połączeniami czarterowymi, a próbując organizować wyjazd we własnym zakresie musimy się liczyć z lądowaniem i przesiadką w Atenach. W wyniku trzęsienia ziemi, które nawiedziło wyspę w 2025 roku wielu mieszkańców i pracowników sezonowych opuściło wyspę (szacuje się, że nawet 9000 osób), co wywołało obawy o brak personelu do obsługi turystów w sezonie. Sądzę jednak, że ruch turystyczny będzie podobnie jak w poprzednich latach ogromny i trudno będzie liczyć na samotne spacery z daleka od tłumu.

Santorini ma wulkaniczne pochodzenie, a uformowanie kształtu kaldery miało miejsce po ogromnej erupcji wulkanu Thera około 1600 r. p.n.e. Prawdopodobnie to samo zjawisko przyczyniło się do upadku cywilizacji minojskiej na położonej na południe od Santorini Krecie.

Na wyspie jest stanowisko archeologiczne przypominające słynne starożytne Pompeje. To Akrotiri - miasto, które zachowało się pod popiołem wulkanicznym po erupcji wulkanu Thera, co zakonserwowało budynki, freski, ceramikę i codzienne przedmioty. Dzięki temu archeolodzy zyskali unikalny wgląd w życie codzienne epoki brązu. W Akrotiri odkryto wielopiętrowe budynki (nawet do trzech kondygnacji) z kamienia i suszonej cegły. Domy miały systemy kanalizacyjne, bieżącą wodę i toalety, co świadczy o wysokim poziomie inżynierii. Ściany budynków zdobiły kolorowe freski, przedstawiające sceny z życia codziennego, przyrody i rytuałów religijnych. Najsłynniejsze to „Fresk z rybakiem”, „Fresk z szafranem” czy „Fresk z flotą”, które ukazują zaawansowaną kulturę artystyczną. Nie odnaleziono szczątków ludzkich ani wielu cennych przedmiotów, co sugeruje, że mieszkańcy zdążyli uciec przed erupcją, zabierając ze sobą kosztowności. Wykopaliska rozpoczęły się w 1967 roku pod kierownictwem greckiego archeologa Spyridona Marinatosa. Prace trwają do dziś, bo większość miasta wciąż pozostaje pod ziemią.

Na Santorini znajdziemy również plaże w różnych kolorach. Jest tu czarna wulkaniczna plaża Perissa z drobnym piaskiem, świetna do relaksu, opalania i sportów wodnych. W okolicy znajdziesz bary i tawerny. Czerwona plaża (Red Beach) otoczona klifami wulkanicznymi, idealna dla miłośników fotografii i dostępna pieszo lub łodzią. Trzeba uważać na osuwające się kamienie. Biała plaża (White Beach) otoczona jasnymi klifami – idealna na spokojny wypad i dostępna tylko łodzią.

Poza plażowaniem możemy na wyspie spróbować lokalnego wina Assurtiko. Winorośle są tu uprawiane w nietypowy sposób – w formie koszyków (kouloura), by chronić je przed wiatrem i słońcem.

Wyspa słynie ze wspaniałych zachodów słońca w miasteczku Oia. Niestety trudno tu o kameralność i samotność. Miejsce w czasie zachodu słońca przyciąga tłumy turystów i artystów.

Na wyspie nie ma żadnych rzek i źródeł słodkiej wody, co zmusza mieszkańców do polegania na deszczówce i odsalaniu wody morskiej. W sezonie zdarzają się niedobory wody, co wpływa na mieszkańców i rolnictwo.

Niektórzy badacze uważają, że Santorini może być inspiracją dla mitu o zaginionej Atlantydzie z powodu katastrofalnej erupcji wulkanicznej i zatopienia części wyspy.

Małe lotnisko na Santorini, mimo że nie jest położone na palach jak na Maderze, jest jednym z najtrudniejszych w Europie do lądowania ze względu na krótki pas startowy i silne wiatry.

Dane z 2024 roku podają, że liczba stałych mieszkańców Santorini wynosi około 20 tysięcy. W sezonie turystycznym (kwiecień–październik) populacja tymczasowo rośnie z powodu napływu pracowników sezonowych z innych części Grecji i zagranicy. Santorini odwiedza rocznie około 3,4 miliona turystów (dane z 2023 roku). W szczycie sezonu (lipiec–sierpień) wyspę może odwiedzać nawet 17 000 turystów dziennie tylko z wycieczkowców. W 2023 roku odnotowano 743 tysiące międzynarodowych przylotów lotniczych, a w pierwszych ośmiu miesiącach 2024 roku przybyło ponad 2 miliony pasażerów. Szacuje się, że w sezonie turystycznym stosunek turystów do mieszkańców w danym momencie może wynosić od 2:1 do 3,6:1, w zależności od liczby przyjezdnych i długości ich pobytu.

W odpowiedzi na problem przeludnienia, władze Santorini planują wprowadzić limit 8000 pasażerów wycieczkowców dziennie od 2025 roku. Turystyka stanowi jednak 90% dochodów gospodarki wyspy i dlatego mimo przeciążenia infrastruktury i wzrostu kosztów życia dla mieszkańców trudno wdrożyć restrykcyjne ograniczenia. Na Santorini w turystyce pracuje w każdym roku ok. 55 tysięcy osób (70% stałych mieszkańców oraz pracownicy sezonowi). Przeciętnie turysta przybywający promem wydaje tu 150 euro dziennie.

Rozwój turystyki od lat 70-tych XX wieku pozwolił na odbudowę wyspy po trzęsieniu ziemi w 1956 roku, które zniszczyło 85% infrastruktury. Z drugiej strony wynajem mieszkań staje się nieosiągalny dla wielu mieszkańców z powodu wysokich cen krótkoterminowego najmu dla turystów, co prowadzi do migracji młodych ludzi z wyspy.

Ogromny napływ turystów powoduje, że mieszkańcy odczuwają, że wyspa staje się „turystycznym produktem”, tracąc autentyczność. Tradycyjne życie w miasteczkach jak np. Megalochori jest zakłócane przez tłumy i hałas.

Będąc na Santorini poza opisanym już Akrotiri koniecznie trzeba odwiedzić miasteczko Oia słynące z z najpiękniejszych zachodów słońca na świecie. Spacer wąskimi uliczkami, podziwianie białych domów i kościołów z niebieskimi kopułami oraz wizyta w punktach widokowych (np. przy zamku Oia) to must-see. Polecamy odwiedzić je poza szczytem sezonu, by uniknąć tłumów.

Powinno się zobaczyć stolicę wyspy położoną na krawędzi kaldery- Firę. Miasto oferuje widoki na wulkan, sklepy, restauracje i muzea. Warto przejść się deptakiem i zobaczyć Katedrę św. Jana Chrzciciela.

Kolejne miejsce warte odwiedzenia to Imerovigli nazywane „balkonem Santorini”, idealne na spokojny spacer i panoramiczne widoki np. przy Skaros Rocky. Jest to formacja skalna będąca pozostałością średniowiecznej twierdzy. Krótka wędrówka (ok. 20 minut) prowadzi do punktu widokowego z niesamowitym widokiem na kalderę.

W centrum kaldery jest wysepka Nea Kameni będąca aktywnym wulkanem. Wycieczki łodzią (ok. 20–30 euro) obejmują spacer po kraterach i podziwianie księżycowego krajobrazu. Na Santorini są również gorące źródła z ciepłą, siarkową wodą, gdzie można popływać - Palea Kameni. Organizowane wycieczki łączą zazwyczaj obie wysepki.

Informacje praktyczne:

Artefakty z Akrotiri można podziwiać w Muzeum Prehistorycznej Thery w Fira na Santorini oraz w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Atenach. Samo stanowisko jest dostępne dla turystów, a zadaszenie chroni je przed warunkami atmosferycznymi.

Muzeum Archeologiczne w Firze jest mniejsze, ale z ciekawymi eksponatami z antycznych wykopalisk na wyspie.

Na Santorini jest nietypowe muzeum - Tomatino Museum (Vlychada) poświęcone historii uprawy pomidorów na Santorini, z degustacjami lokalnych produktów.

W winiarniach takich jak Santo Wines, Venetsanos Winery lub Domaine Sigalas można spróbować wina z widokiem na kalderę. Wycieczki winiarskie (ok. 30–50 euro) często łączą degustacje z lokalnymi przekąskami.

Mniej znane miejscowości to Pyrgos (tradycyjna wioska z zamkiem weneckim i panoramicznymi widokami, dużo mniej zatłoczona niż Oia czy Fira, idealna na spokojny spacer), Megalochori (urokliwa wieś z tradycyjną architekturą, winnicami i cichymi uliczkami), Emporio (największa wieś na wyspie, z średniowiecznym zamkiem i labiryntem uliczek).

Z Santorini jest dostępnych wiele wycieczek katamaranem lub jachtem wokół wyspy. Popularne trasy obejmują wulkan, gorące źródła i wysepkę Thirassia.

Wypoczywając na Krecie można przypłynąć na wyspę promem z Heraklionu.

Alternatywnymi miejscami dla Oi dla oglądania zachodu słońca są latarnia morska Akrotiri Lighthouse, winiarnia Santo Wines lub klasztor Prophet Elias – najwyższy punkt wyspy (567 m n.p.m.).

Najlepszy czas na zwiedzanie Santorini to wiosna (kwiecień–maj) oraz jesień (wrzesień–październik) – mniej tłumów, a przyjemna pogoda. Wypożyczenie skutera lub quada to koszt ok. 20–40 euro/dzień. Zwiedzanie samochodem ze względu na brak miejsc parkingowych może być trudne. Lepiej chyba korzystać z autobusów KTEL, które łączą główne miejscowości, ale mogą być zatłoczone. Na popularne atrakcje powinno się przyjeżdżać wcześnie rano lub późnym popołudniem.

Ceny na Santorini są wyższe niż na innych greckich wyspach – obiad w restauracji to ok. 15–30 euro/os., a nocleg w sezonie od 50 euro wzwyż.

Lokalizację opisanych miejsc pokazujemy w linku oraz na mapie zamieszczonej niżej.