grudzień 2023

Zwiedzając Sycylię nie mogliśmy sobie odmówić wejścia na jej najwyższą górę - Etnę. To czynny wulkan, najwyższy i największy stożek wulkaniczny w Europie. Etna co jakiś czas przypomina mieszkańcom o tym, że żyje, a świadczą o tym zalane wulkaniczną lawą budynki, które się mija jadąc drogą w stronę szczytu.

Etna zajmuje powierzchnię co najmniej 1250 km², a zaczęła się tworzyć jakieś 500 tysięcy lat temu. Pierwsze wzmianki o erupcjach wulkanu pochodzą z ok. 1500 roku p.n.e. Od tamtej pory było ponad 200 wybuchów, a ostatnie miały miejsce w sierpniu tego roku.

Ze względu na swoją aktywność Etna zmienia wysokość i obecnie wznosi się ponad 3340 metrów n.p.m. Utworzono tu w 1987 roku Park Regionalny, a w 2013 Etna została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Prawdopodobnie nazwa wulkanu wywodzi się od greckiego słowa aitho (palić). Zbliżony do obecnego kształt Etna uzyskała ok. 34–30 tys. lat temu, a w wyniku potężnej eksplozji ok. 20–15 tys. lat temu utworzyła się kaldera o średnicy ok. 4 km. W miejscu tej kaldery rozpoczęło się tworzenie stożka nazywanego Mongibello, który dziś góruje nad Sycylią. Wulkan zbudowany jest głównie z trachitów i bazaltów.

Etna ma cztery główne kratery, ale na jej zboczach można naliczyć ponad 270 innych nieaktywnych już kraterów bocznych. Wulkan jest jednym z najbardziej aktywnych na świecie, ale mimo to w odległości 5 km od niego mieszka 78 osób; a w pierścieniu do 30 km ponad milion osób. Bezpośrednio u podnóża Etny znajdują się miejscowości o łącznej liczbie ludności ok. 213 tysięcy osób (najliczniejsza miejscowość - Adrano położona po południowej stronie wulkanu ma ok. 35 tysięcy mieszkańców).

Za najpotężniejszą erupcję uważa się wybuch trwający od 11 marca do 11 lipca 1669 roku, w trakcie, którego wulkan wyrzucił lawę zakrywającą aż 37 km² powierzchni. Lawa pokonała ok. 16 km, niszcząc po drodze kilka wsi. Ostatecznie dotarła do morza oraz miasta Katania, częściowo je niszcząc. Erupcję próbowano ukierunkować kopiąc rów.

Na terenie Parku Regionalnego Etny znajduje się blisko 200 jaskiń utworzonych w wyniku ruchu lawy. Wykorzystywano je, jako mieszkania, miejsca pochówków czy do składowania śniegu. Na zboczach wokół wulkanu występuje roślinność. Najwyżej (ponad ok. 2450 m n.p.m.) pozostaje jej niewiele, a możecie to zobaczyć na zdjęciach.

Zimą zaśnieżony szczyt i zbocza przyciągają narciarzy, a jednym z kurortów narciarskich leżącym na północnym stoku jest Piano Provenzana z 5 wyciągami i 4 trasami w Linguaglossa. Turystów przyciąga również wiele okolicznych muzeów, trasy piesze, rowerowe i konne oraz wspaniała panorama z dumnie wznoszącym się wulkanem.

Żyzna wulkaniczna gleba wykorzystywana jest już od VI wieku przed naszą erą do uprawy winorośli, pomarańczy czy oliwek. Zbiór z najwyżej położonych winnic odbywa się w drugiej połowie listopada, więc warto tu wtedy zajrzeć.

Według mitologii greckiej Etna powstała w wyniku zwycięskiej walki Zeusa z Tyfonem. Zeus przygniótł Tyfona górą Etna, a ogniste płomienie to skutek piorunów Zeusa, a Tyfon próbując się uwolnić i uciec spod góry powoduje jej wstrząsy. Inne mity wspomianają o tym, że Hefajstos miał tu jedną ze swoich kuźni. Możliwe, a Demeter szukając córki odpaliła pochodnie od ogni wulkanu Etna.